Το ξεκίνημα του 1936 βρήκε την Ισπανία σε μια πυρετώδη προεκλογική περίοδο. Η δεξιά κυβέρνηση που είχε προκύψει μετά τις εκλογές του 1933 κατέρρευσε υπό το βάρος οικονομικών σκανδάλων και μιας λαϊκής δυσαρέσκειας απέναντι στην ανεργία, τα σκληρά αντιλαϊκά οικονομικά μέτρα και την καταστολή -ειδικά αυτή που ακολούθησε την επανάσταση στην Αστούριας το 1934…
Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 16 Φλεβάρη του 1936 και οι δύο βασικοί αντίπαλοι (δεξιοί συντηρητικοί κι αριστεροί – κεντρώοι δημοκράτες) χωρίστηκαν σε δυο μεγάλους συνασπισμούς. Οι αναρχοσυνδικαλιστές της CNT δεν επανέλαβαν τη μεγάλη αντιεκλογική καμπάνια του 1933, αλλά -μετά από εξαντλητικές κουβέντες και διεργασίες- αποφάσισαν να κρατήσουν μια ουδέτερη και χλιαρή αντιεκλογική στάση, γεγονός που διευκόλυνε ηθικά ένα μεγάλο μέρος των εργατών της CNT να οδηγηθούν στις κάλπες.
Η πλειοψηφία των αναρχοσυνδικαλιστών έβλεπε στον ορίζοντα μια αναπόφευκτη ένοπλη αναμέτρηση με το στρατό, που θα είχε τη στήριξη όλου του δεξιού φάσματος, των γαιοκτημόνων και της παντοδύναμης καθολικής εκκλησίας. Με γνώμονα αυτή την εκτίμηση, μέλη των επιτροπών άμυνας της CNT προχώρησαν και σε μυστικές ανεπίσημες διαπραγματεύσεις με δυνάμεις των καταλανών αυτονομιστών, ώστε να κερδίσουν υποσχέσεις εξοπλισμού των μαζών ως αντάλλαγμα για την παθητική στάση της CNT στο επικείμενο εκλογικό πανηγύρι…
Δύο μέρες πριν από τις εκλογές, η εθνική επιτροπή της CNT εξέδωσε την παρακάτω ανακοίνωση:
Eπί ποδός πολέμου το προλεταριάτο, μπρος στη φασιστική και μοναρχική συνομωσία!
Μέρα με τη μέρα παίρνει διαστάσεις η υποψία ότι τα δεξιά στοιχεία ετοιμάζονται να προκαλέσουν πραξικόπημα. Η δημόσια σφαίρα είναι κι αυτή ενήμερη, καθώς υπάρχουν αριστερές εφημερίδες που δε σταματούν να δημοσιεύουν προειδοποιήσεις για τις –μυστικές αρχικά- μεθοδεύσεις των αντιδραστικών στρατιωτικών, οι οποίες πλέον εκδηλώνονται ανοιχτά στα στρατόπεδα και στους εκκλησιαστικούς και λαϊκούς κύκλους της αντεπανάστασης… Το Μαρόκο μοιάζει να ‘ναι η μεγαλύτερη εστία και το επίκεντρο της συνομωσίας. Οι ενέργειες των πραξικοπηματιών θα εξαρτηθούν άμεσα από το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο θεωρητικός τους σχεδιασμός θα εφαρμοστεί στην πράξη αν η αριστερά κερδίσει τις εκλογές. Εμείς, που δεν υπερασπιζόμαστε τη Δημοκρατία, αλλά μαχόμαστε χωρίς ανακωχή το φασισμό, θα συνεισφέρουμε με όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις στην κατατρόπωση των ιστορικών δήμιων του ισπανικού προλεταριάτου. Επιπλέον, εκεί όπου οι λεγεωνάριοι της τυρρανίας θα εξεγερθούν ένοπλα, δε διστάζουμε να συμβουλεύσουμε για την επίτευξη συμφωνίας χωρίς αμφιταλαντεύσεις με τους αντιφασιστικούς τομείς, πασχίζοντας σθεναρά ώστε η αμυντική διάταξη των μαζών να ξεχυθεί σε μια πορεία πραγματικής κοινωνικής επανάστασης, υπό την αιγίδα του Ελευθεριακού Κομμουνισμού. Να είστε όλοι σε ετοιμότητα. Αν οι συνομώτες ανοίξουν πυρ, οφείλουμε να προκαλέσουμε με την αντίστασή μας τις μέγιστες επιπτώσεις, χωρίς να ανεχθούμε από τους μαρξιστές και τη φιλελεύθερη αστική τάξη να προσπαθήσουν να ανακόψουν την πορεία των γεγονότων, στο ενδεχόμενο που η φασιστική εξέγερση ηττηθεί από τις πρώτες προσπάθειες. Αν, αντιθέτως, ο αγώνας είναι σκληρός, η σύσταση αυτή θα είναι ανούσια, γιατί καμία δύναμη δε θα σταματήσει μέχρι να εξαλείψει την άλλη. Αν νικήσει ο λαός, οι δημοκρατικές ψευδαισθήσεις θα πάψουν να υπάρχουν, ενώ αν γίνει το αντίθετο ο εφιάλτης της δικτατορίας θα μας εξοντώσει. Αν κάποιος ανοίξει στα σοβαρά τις εχθροπραξίες, η δημοκρατία –ανεπίκαιρη- θα υποκύψει στα διασταυρούμενα πυρά και θα βγει από το πεδίο της μάχης. Ή φασισμός ή κοινωνική επανάσταση. Είναι υποχρέωση του προλεταριάτου και όποιου αγαπά την ελευθερία, να τους κερδίσουμε με το όπλο στο χέρι. Η βαθύτερη έγνοια των αναρχοσυνδικαλιστών πρέπει να είναι ο κοινωνικός και ελευθεριακός χαρακτήρας της επανάστασης. Από τη συμφωνία μας, την ενότητα σκέψης και δράσης, θα εξαρτηθεί το αν θα είμαστε οι γνήσιοι εμπνευστές των μαζών και το αν αυτές θα βάλουν μπρος στην πράξη δομές κοινωνικοποίησης σύμφωνες με το ελευθεριακό πνεύμα και εάν θα γίνουν το αδιαπέραστο φράγμα στα εξουσιαστικά ένστικτα των λευκών και των κόκκινων. Από τώρα και μέχρι να ξανανοίξει η βουλή –αν συντρέχουν οι λόγοι κινδύνου που καταδεικνύουμε- οι αγωνιστές κάθε τοποθεσίας πρέπει να οργανώνουν συχνές συναντήσεις με τη συνηθισμένη βοήθεια των οργάνων του κινήματος και να κρατούν επαφή με τις επιτροπές της CNT, ώστε να ενημερώνονται για την πρόοδο των γεγονότων και να καταστεί εφικτή μια συντονισμένη δραστηριότητα. Έστω και με ακαθόριστο τρόπο, πρέπει να επιδεικνύεται μια θέληση για μάχη. Να κάνουμε τα πάντα, παρά να μείνουμε απαθείς και λόγω δυσπιστίας να μας αφαιρέσουν την ύπαρξη οι μαύρες ορδές και να μας φορέσουν αλυσίδες… και οι υπόλοιποι να κουβαλάμε το αιώνιο βάσανο της ταπείνωσης, επειδή δεν εκτιμήσαμε σωστά την επικαιρότητα και αποποιηθήκαμε τη θέση μάχης που μας προτάθηκε. Για άλλη μια φορά: Προσοχή, σύντροφοι! Αξίζει περισσότερο να προετοιμάζεσαι με θάρρος –κι ας κάνεις λάθος-, παρά να θρηνείς λόγω ολιγωρίας.
Η Εθνική Επιτροπή. Σαραγόσα, 14 Φλεβάρη 1936.